در دانشگاه جامع علمی کاربردی استان قزوین بررسی شد: سناریوهای سیاسی و اقتصادی پس از فعال شدن مکانیزم ماشه

نشست «بررسی سناریوهای محتمل سیاسی و اقتصادی پس از فعال شدن مکانیزم ماشه» در دانشگاه جامع علمی کاربردی استان قزوین برگزار شد. در این نشست، دکتر فرهاد درویشی، صاحب نظر مسائل سیاسی، سه سناریوی افزایش فشار اقتصادی و سیاسی، حملات نظامی محدود و جنگ تمام‌عیار را به‌ عنوان سناریوهای محتمل علیه ایران تشریح کرد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه جامع علمی کاربردی استان قزوین؛ در این نشست که پیش از ظهر روز یکشنبه 7 مهرماه با حضور جمعی از مدرسان و کارکنان این دانشگاه برگزار شد، دکتر فرهاد درویشی، استاد تمام گروه علوم سیاسی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) و صاحب نظر مسائل سیاسی، به تبیین سه سناریوی کلان پرداخت که هر یک نمایانگر سطحی از شدت فشارهای ممکن بر ایران در آینده است.

وی با ارجاع به زمینه‌های حقوقی، بین‌المللی و تحلیلی موجود، تأکید کرد که با وجود فعال شدن مکانیزم ماشه و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، مناسبات جهانی نسبت به دهه گذشته تغییرات زیادی داشته و کشورهای روسیه و چین به عنوان اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد در مقابل سه عضو دائم دیگر این شورا در تقابل هستند لذا انسجام کافی برای اعمال فشار حداکثری بر کشور ما وجود ندارد.

دکتر درویشی اضافه کرد: با اینحال کشورهای غربی امیدوارند با بازگشت این تحریم‌ها سطح فشارهای خود را در قالب سه سناریوی افزایش فشار اقتصادی و سیاسی، حملات نظامی محدود و جنگ تمام‌عیار افزایش دهند.

وی در تشریح این سناریوها گفت: در سناریوی نخست، «فشار اقتصادی، سیاسی و رسانه‌ای» مطرح است؛ سناریویی که به بازگردانده شدن تحریم‌های بین‌المللی، محدودیت دیپلماتیک، قطع روابط بانکی و مالی، محدودیت واردات فناوری‌های پیشرفته و جنگ تبلیغاتی علیه ایران منجر خواهد شد. طبق برخی مطالعات عینی، بازگشت کامل تحریم‌های شورای امنیت تحت مکانیسم ماشه می‌تواند منجر به فشار شدید بر درآمدهای ارزی، بودجه عمومی و معیشت مردم شود؛ به طوری که سناریوهای اخیر رسانه‌ای، پیش‌بینی تورم‌های بالا و جهش نرخ ارز را در شرایط بحرانی مطرح کرده‌اند.

این صاحب نظر مسائل سیاسی سناریوی دوم را «فشار توأم با حمله نظامی محدود و کنترل‌شده» عنوان کرد و افزود: این سناریو از احتمالی صحبت می‌کند که فشار غیرنظامی به‌تنهایی کافی نباشد و طرف مقابل برای تشدید اولتیماتوم‌ها، دست به حملات نقطه‌ای بزند. چنین حملاتی ممکن است به تأسیسات نیمه‌پنهان یا زیرساخت‌های حساس نظامی و هسته‌ای محدود شوند، بی‌آنکه وارد یک درگیری همه‌جانبه شوند. در ادبیات تحلیل ژئوپلیتیک نیز این نوع حملات، عمدتاً به‌عنوان حربه‌ای به‌منظور افزایش هزینه، ارعاب و کشیدن ایران پای میز امتیازدهی محسوب می‌شود.

دکتر درویشی اظهار داشت: اما سناریوی سوم که شدیدترین گزینه ممکن است، «جنگ تمام‌عیار» است. در این سناریو، فشارها نه در سطح اقدامات محدود، بلکه یک نبرد نظامی همه‌جانبه علیه ایران آغاز خواهد شد. هدف این جنگ از منظر غرب و رژیم‌های هم‌پیمان ممکن است متوقف کردن کامل فعالیت غنی‌سازی، کنترل ساخت موشک‌های بالستیک و کاهش نفوذ منطقه‌ای ایران باشد. تحقق این گزینه به اراده سیاسی قدرت‌های بزرگ و همچنین قدرت بازدارندگی و توان واکنش ایران‌ وابسته است.

در تحلیل نهایی، دکتر درویشی تصریح کرد که ایران برای مواجهه با این سه گزینه نیازمند آمادگی همه‌جانبه است؛ از تقویت توان بازدارندگی نظامی و منطقه‌ای گرفته تا انسجام داخلی، گفتمان دیپلماتیک فعال و طراحی استراتژی‌های مدیریت فشار اقتصادی. به گفته وی، واکنش منفعل یا بدون سناریونویسی مشخص، کشور را در موضع ضعف‌ قرار خواهد داد؛ از این‌رو توصیه شد که سیاستگذاران کشور باید با نگاه راهبردی، ارزیابی مستمر گزینه‌ها و ظرفیت پاسخ چندسطحی، از قربانی شدن در این صحنه استراتژیک جلوگیری کنند.

شایان ذکر است در پایان این نشست دکتر درویشی به سوالات حضار در محیطی تعاملی پاسخ داد.